تصمیم گیری درباره مهاجرت و فرایند سازگاری با جامعه میزبان (ایران و کانادا

دو دهه گذشته مهاجرت از ایران به سایر کشورها به نحو بی‌سابقه‌ای موضوع تصمیم‌گیری حیاتی تعداد در خور توجهی از مردم ایران بوده است. انگیزه‌های متعددی علاقمندان به مهاجرت را به تصمیم‌‌گیری و اقدام در این زمینه راه برده است. اغلب اوقات ترکییی از علل و عوامل برشمرده بالا در تصمیم‌گیری افراد و خانواده‌ها به مهاجرت دخالت داشته است. نتایج یک بررسی در سال ١٩٩٤ در مورد وضعیت مهاجران ایرانی ساکن بزرگ‌شهر تورنتو در کانادا دلایل بررسی شده‌مان برای مهاجرت به کانادا را به ترتیب بر حسب درصد وزنی در مجموع عوامل ذی‌مدخل در تصمیم‌گیری پاسخ‌گویان، چنین گزارش کرده است: در جستجوی زندگی بهتر ٢٣ درصد، عدم تحمل وضع موجود (در ایران) ٢٣ درصد، وجود امکانات بیشتر در کانادا ١٦ درصد، وجود مشکلات سیاسی (در ایران)١٢ درصد، تشویق دیگران 1١ درصد، مشکلات خانوادگی و پیوستن به سایر افراد خانواده که در کانادا زندگی می‌کشد ٧ درصد، مشکلات مذهبی ٧ درصد ، مشکلات مالی ٣ درصد. اما در ٤٠٦ نفر افراد مورد بررسی پژوهش دیلمقانی که ٤٩ درصد آنان مهاجر، ٣٠ درصد آنان مهاجرانی که در زمان بررسی شهروند کانادا شده بودند که در آن میان ١٧ درصد پناهنده بوده‌اند و نتایج آن در سال 2001 منتشر شده است. درصد وزنی عوامل مؤثر در مهاجرت به کانادا به شرح زیر بوده است: دستیابی به زندگی بهتر (٣١ درصد)، به خاطر فرزندانشان (٢٣ درصد)، به علت وضعیت اجتماعی - اقتصادی ایران (٢٣ درصد) و بنا به دلایل سیاسی -مذهبی(٢٢ درصد) اظهار کرده‌اند. در سرشماری سال١٩٩٦کانادا و با 3317 میلیون نفر جمعیت و 45درصد مهاجر، ٦٤٤٠٥ نفر خود را ایرانی خوانده‌اند. برآورد می‌شود که این تعداد در برگیرنده مجموع ایرانیانی است که پس از تولد به این کشور آمده‌اند یا در کانادا و در خانواده‌های ایرانی متولد شده‌اند. جریان مهاجرت ایرانیان به این کشور از آغاز شدت گرفتن جریان مهاجرت از ایران رشدی فزاینده داشته است. در حالی که در دهه ٨٠ میلادی، شمار 22000 ایرانی به کانادا مهاجرت کرده‌اند، طی شش سال( ١٩٩٠تا ١٩٩٦ میلادی) تعداد ٢١٤١٠ ایرانی مهاجر به کانادا آمده‌اند که رشدی برابر ٦٢درصد را نشان می‌دهد. به علاوه در شرایط کنونی نیز شواهدی در دست نیست که آهنگ، مهاجرت ایرانیان به طور عام و به کانادا به طور خاص رو به کاهش گذاشته باشد. بنا به یک برآورد در زمان حاضر ١٨٠ هزار پرونده درخواست مهاجرت فردی و خانوادگی ایرانیان در سفارت کانادا مفتوح است و موجی نو و گسترش یابنده از مهاجرت ایرانیان به کشورهای دیگر از سال ١٣٧٧ به این طرف به راه افتاده است. از این رو بررسی موضوع مهاجرین به‌این کشور به‌ویژه از جهت آگاهیها و اطلاعات به کسانی که در زمان حاضر یا در آینده قصد دارند که در این زمینه تصمیم‌گیری نمایند، کاملاً ضروری به نظر می‌رسد. اصطلاحهای مهاجر و مهاجرت در این نوشتار به طرر اعم در مورد مهاجران و پناهندگان به نحو یکسانی به‌کار برده شده است، چون از نظر موضوع این مقاله یعنی توضیح ویژگیهای کشور میزبان تفاوت موجود از نظر موقعیت و مراحلی که پناه‌جویان ناگزیرند در جریان دستیابی به کسب مجوز مهاجرت پشت سر بگذارند مورد توجه بوده است. مهاجران سرمایه‌گذار و یا کسانی که در چارچوب مناسبات بازرگانی به این کشور مهاجرت می‌کنند یا آنان که به اتکای منابع مالی از پیش فراهم آمده به مهاجرت اقدام می‌کنند و برای تامین مالی زندگی در سال‌های نخستین استقرار در کشور میزبان نیازی به کار کردن، به صورت استخدام نزد کارفرمایان در بازار کار این کشور، ندارند، موضوع بررسی این مقاله نیستند.